Polskie społeczeństwo starzeje się. To proces charakterystyczny dla całej cywilizacji Zachodu. Na przestrzeni najbliższych kilkunastu lat, zgodnie z prognozami GUS, odsetek osób w wieku poprodukcyjnym wzrośnie powyżej 25% całego społeczeństwa[1]. Seniorzy są wyjątkową grupą społeczną – wymagającą uwagi i wsparcia. Jak zapewnić im opiekę w jesieni życia? Dom spokojnej starości to nie jedyne rozwiązanie.
Życie seniorów pod koniec drugiej dekady XXI wieku wygląda inaczej niż to, które wiedli jeszcze kilkanaście – kilkadziesiąt lat temu. Wyższe standardy opieki medycznej, dostęp do nowoczesnych usług, Internet – to wszystko sprawia, że osoby starsze stały się bardziej aktywne społecznie. Nie oznacza to jednak, że aż do późnej starości są w pełni sprawne fizycznie. Z czasem pojawiają się problemy ze zdrowiem – takie, które utrudniają samodzielne poruszanie się, wykonywanie prac domowych, a nawet czynności higienicznych. Wiek może również niekorzystnie wpływać na stan umysłu – demencja starcza, poczucie izolacji społecznej – to tylko kilka problemów, z którymi mogą (choć nie muszą) zmagać się osoby w jesieni życia. To właśnie dlatego tak ważna jest opieka dla osób starszych na odpowiednim poziomie – jej zapewnienie może znacznie poprawić jakość życia seniora.
Opieka seniora – kto powinien ją zapewnić?
Pierwsza odpowiedź, jaka przychodzi na myśl jest oczywista: rodzina. To dzieci, wnuki i inni krewni są odpowiedzialni za to, aby zatroszczyć się o babcię czy dziadka w jesieni jego życia. To prawda. Niemniej jednak, mimo szczerych chęci, życie często weryfikuje plany i zamierzenia. Obowiązki rodzinne, zawodowe, własne problemy – to tylko kilka przyczyn, dla których nawet najbliżsi, zwłaszcza gdy nie mieszkają z seniorem, mogą mieć problem z dopełnieniem swoich obowiązków. Efekt? Pojawiają się wyrzuty sumienia, krewni zaczynają „przerzucać się” zobowiązaniami i traktować czas spędzony z mamą, babcią czy dziadkiem jako przykrą powinność. Efekt jest więc odwrotny do zamierzonego.
Warto także pamiętać, że nawet najcieplejsze uczucia względem krewnego w starszym wieku mogą nie wystarczyć, gdy konieczne jest wsparcie medyczne, w obszarze rehabilitacji, a także psychologiczne. Nie można bowiem zapomnieć o syndromie wykluczenia, który – choć jest mniejszym problemem niż kilka dekad temu – nadal dotyka osoby w jesieni wieku.
Komu zatem powinna zostać powierzona opieka nad seniorem? Kolejna opcja, o której wielu myśli, to domy spokojnej starości. Placówki, które zapewniają wsparcie przez 24 godziny na dobę. Czy jednak to rzeczywiście najlepszy pomysł? Choć są starsze osoby, które samodzielnie podjęły decyzję, aby przeprowadzić się do specjalnego ośrodka – miejsca, gdzie mają towarzystwo rówieśników i profesjonalną opiekę – większość nie wyobraża sobie zmiany miejsca zamieszkania. Dom, w którym mieszka się przez kilkanaście czy kilkadziesiąt lat to miejsce, w którym zapuściło się korzenie. Wieloletnie przyzwyczajenia, tradycje, doskonale wydeptane ścieżki, znajome otoczenie… trudno z tego zrezygnować. Jest jednak alternatywa.
Nowoczesna opieka dla osób starszych to opieka domowa
Opieka nad osobami starszymi może wyjść poza ramy i schematy i oferować zupełnie nową jakość. Tak dzieje się w przypadku nowoczesnych usług dedykowanych seniorom. To domowa opieka – oferowana przez profesjonalistów.
Na czym polega ta forma wsparcia dla osób starszych? Wszystko zależy od potrzeb seniora, jego oczekiwań oraz stanu zdrowia. Podopieczny może potrzebować na przykład jedynie okazjonalnej asysty – np. podczas większych zakupów czy wykonywania prac porządkowych. Może oczekiwać pomocy w sytuacjach alarmowych – np. gdy zasłabnie, gorzej się poczuje lub gdy w domu dojdzie do zalania, wycieku gazu bądź wybuchu pożaru. Z drugiej strony – może on wymagać pełnego wsparcia. Opieki przez 24 godziny na dobę, która będzie obejmowała również rehabilitację, czynności pielęgnacyjne czy też wsparcie pielęgniarskie.
Choć jeszcze jakiś czas temu usługi związane z opieką nad seniorami były w naszym kraju nieobecne i mało znane, dziś – zwłaszcza w dużych miastach – z łatwością można znaleźć specjalistów w tej dziedzinie. Na przykład w Warszawie opieka dla osoby starszej jest oferowana m.in. przez firmę Elderia. Klientów, którzy są zainteresowani tą formą wsparcia przybywa z roku na rok.
Jakie formy może przybrać domowa opieka nad seniorem?
Zakres wsparcia może być zróżnicowany. Firmy, które oferują opiekę dla seniora, mogą zapewnić m.in.:
- teleopiekę – to najbardziej podstawowa forma wsparcia, która polega na zdalnym monitorowaniu seniora pod kątem jego zdrowia, a także na wypadek nieprzewidzianych sytuacji – wystarczy, że senior będzie nosił przy sobie bezprzewodowe urządzenie oraz specjalną opaskę / naszyjnik z przyciskiem SOS, a w razie zagrożenia wciśnie go – tyle wystarczy, aby szybko dotarła do niego potrzebna pomoc;
- opiekę domową – może ona być ograniczona do okazjonalnej asysty (wówczas koszt jest rozliczany godzinowo) czy też dyżurów nocnych, ale może też przyjąć formę całodobowej opieki (w godzinach nocnych opiekun aktywnie czuwa, ale nie wprowadza się do domu podopiecznego), a także opieki z zamieszkaniem.
Asystent czy opiekun staje się przyjacielem swojego podopiecznego, a jego zadaniem jest nie tylko troska o potrzeby fizyczne seniora, ale także jego aktywizacja. Tak, aby osoba starsza mogła w pełni korzystać z uroków życia – również w jego jesieni.
Czy zatem dom starców to jedyna opcja dla seniora? Zdecydowanie nie. Warto zatem przyjrzeć się nowoczesnym formom opieki i rozważyć, czy wybranie ich będzie lepszym rozwiązaniem.
[1] https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_prognoza_ludnosci_Pl_2008-2035.pdf